List pasterski Arcybiskupa Metropolity Poznańskiego na Adwent Roku Pańskiego 2020

Umiłowani Archidiecezjanie, Drodzy Bracia i Siostry!

To będzie inny Adwent

Tegoroczny Adwent jak zawsze rozpocznie nowy rok liturgiczny. W tym czasie Pan Jezus przyjdzie do nas w tajemnicy liturgii Kościoła. Będzie to inny Adwent niż te, które przeżywaliśmy do tej pory. Doświadczamy panującej epidemii koronawirusa ze wszystkimi jej ograniczeniami, które mają służyć naszemu bezpieczeństwu. Ze smutkiem w sercu, ale jednocześnie z wiarą i nadzieją na życie wieczne myślimy o tych wszystkich, którzy zmarli w ostatnim czasie, w tym także o wielu kapłanach naszej archidiecezji, którzy w ostatnich tygodniach odeszli z tego świata. Modlimy się za wszystkich zmarłych oraz za ich bliskich, którzy przeżywają ból rozłąki. Z szacunkiem i wdzięcznością myślimy zwłaszcza o pracownikach służby zdrowia, w szczególności o tych, którzy walczą na „pierwszej linii”, ryzykując niekiedy możliwością utraty własnego zdrowia i życia. Otaczajmy ich wdzięczną modlitwą.

Jest to czas szczególnej solidarności i służby bliźnim. Nie pozostawiajmy samym sobie ludzi ubogich, znajdujących się w potrzebie, bezdomnych. Pomoc niesiona im przez Caritas, zgromadzenia zakonne, różne fundacje i rzesze wolontariuszy jest żywym świadectwem bliskości z ubogimi, mimo zalecanego fizycznego dystansu. Papież Franciszek przypomina, że to właśnie ubodzy najbardziej odczuwają skutki panującej pandemii. Jesteśmy również świadkami tego, jak bardzo pandemia niszczy życie gospodarcze na całym świecie. Upadło wiele firm, ludzie tracą miejsca pracy. Chociaż wszystko to wywołuje niepokój i lęk o przyszłość i los rodzin, to jednak dla ludzi wiary staje się to okazją do zaufania Bożej Opatrzności i okazywania sobie miłości.

Atak na św. Jana Pawła II

Po opublikowaniu przez Watykan w ostatnim czasie raportu o byłym kardynale i arcybiskupie Waszyngtonu, staliśmy się świadkami agresywnego ataku na osobę Świętego Jana Pawła II. Niektóre media wydały już na Niego wyrok twierdząc, że chronił sprawców pedofilii w Kościele i nie powinien być uznawanym za świętego. Tymczasem raport wyraźnie dowodzi, że Ojciec Święty został cynicznie oszukany przez ludzi, od których miał prawo spodziewać się prawdy. Zresztą ofiarą tych oszustw stał się nie tylko papież, ale również Departament Stanu USA oraz trzech prezydentów tego kraju, z którymi przez lata blisko współpracował prowadzący podwójne życie były kardynał. Nie pozwólmy zniszczyć dobrego imienia Świętego Jana Pawła II. Sięgnijmy po teksty papieża, aby nie tylko się z Nim emocjonalnie identyfikować, lecz także aby lepiej poznawać, jak żył i co głosił.

Niepokoje społeczne

Po ogłoszeniu przez Trybunał Konstytucyjny, że aborcja w przypadku ciężkiego i nieodwracalnego uszkodzenia płodu lub jego nieuleczalnej choroby zagrażającej życiu jest niezgodna z Konstytucją Rzeczpospolitej Polskiej, pojawiły się na naszych ulicach manifestacje, których organizatorzy domagają się ustąpienia rządu oraz dostępu do aborcji na życzenie, bez jakichkolwiek ograniczeń, nazywając aborcję prawem człowieka. Protesty te charakteryzuje liczny udział młodzieży, wulgarny język, agresywność i niechęć do Kościoła oraz dewastowanie pomników i elewacji świątyń. Po raz pierwszy doszło też do zakłócania nabożeństw czy przerwania Mszy świętej, m.in. w poznańskiej katedrze.

Żądanie prawa do zabijania nienarodzonego dziecka, szczególnie wtedy, gdy wiemy, że urodzi się ono niepełnosprawne, jest niegodne człowieka. Dla osób wierzących w Boga takie żądnie jest złem moralnym, jest grzechem. Tymczasem pośród protestujących są także ludzie, którzy określają się jako wierzący. Jednak aby być człowiekiem wierzącym w Boga, nie wystarczy przyjąć chrztu, chodzić do kościoła czy na lekcje religii. Osoba autentycznie wierząca bowiem przyjmuje do końca – z przekonaniem i zaufaniem – całą prawdę, jaką Bóg jej przekazuje, i żyje według tej prawdy.

Dla obrony życia człowieka, także dziecka nienarodzonego nie jest konieczna wiara w Boga, wystarczy być tylko wrażliwym człowiekiem. Warto przypomnieć, że Rzecznik Praw Obywatelskich, pan Adam Bodnar, kilkakrotnie stwierdzał, że „wbrew temu, co się sądzi, prawo do aborcji to nie jest prawo człowieka. To ustawodawca przyznaje możliwość przerywania ciąży zgodnego z prawem”.

Z wielkim szacunkiem patrzymy na rodziców wychowujących chore dzieci, podziwiamy ich miłość i oddanie z jakim służą swoim dzieciom. Na podziwie nie może się jednak skończyć. Mając świadomość zaangażowania Kościoła w obronę życia nienarodzonych oraz pomoc rodzinom z chorymi dziećmi, nasze wsparcie dla tych rodzin musi być o wiele większe. Bardzo proszę o to Caritas, księży proboszczów i wszystkich ludzi, których wiara w Boga zdolna jest przekładać się na czyny miłości. Także od państwa polskiego oczekujemy pełniejszej i skuteczniejszej opieki nad rodzinami, które wychowują dzieci z niepełnosprawnością.

A jednak, mimo wszystko Adwent

Pomimo tego, co dzieje się w świecie i w naszym kraju nie wolno nam zapomnieć, że w dzisiejszą niedzielę rozpoczynamy – po raz kolejny w naszym życiu – oczekiwanie na „objawienie się Pana naszego Jezusa Chrystusa” (1Kor 1,7). Przed nami Adwent i Narodzenie Pańskie. Nie pozwólmy, aby to, co nas otacza, niepokoi i przygnębia, zniszczyło doświadczenie spotkania się z żywym Bogiem w Jego Słowie, sakramentach i czynach miłosierdzia.

Tegoroczny Program duszpasterski, którego hasłem są słowa: „Zgromadzeni na Świętej Wieczerzy”, przeżywać będziemy niestety przy ograniczonym fizycznym dostępie do Mszy Świętej. Tym bardziej więc pamiętajmy o tym, że nie ten, kto ogląda, ale ten: „Kto spożywa moje Ciało i pije moją Krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym” (J 6,54). Korzystajmy wiec gorliwie z tego, że mamy dostęp do Eucharystii, że nasze świątynie – inaczej niż w niektórych krajach – są otwarte, że możemy realnie gromadzić się na Świętej Wieczerzy, karmić się Najświętszym Ciałem Chrystusa i adorować Go.

W tych niełatwych czasach odkrywajmy Kościół, który – jak naucza papież Franciszek – jest „szpitalem polowym”, gdzie Bóg przez swoje Słowo i sakramenty opatruje i leczy nasze rany duchowe. Proszę więc, aby w każdej wspólnocie parafialnej w każdym tygodniu organizować wystawienie Najświętszego Sakramentu, dając sposobność do osobistej adoracji Chrystusa Eucharystycznego. Zachęcam wiernych do odbycia dobrej adwentowej spowiedzi, rekolekcji adwentowych i Mszy Świętych roratnich. Kapłanów zaś proszę, aby stworzyli wiele okazji do uczestnictwa w Eucharystii, dbając sumiennie o warunki bezpieczeństwa.

Na ten inny, lecz jak zawsze wypełniony oczekiwaniem na przyjście Zbawiciela Adwent, z serca Wam błogosławię, życząc mocnego przylgnięcia do Pana Boga, który jest naszą nadzieją.

† Stanisław Gądecki
Arcybiskup Metropolita Poznański

Poznań, dnia 29 listopada 2020 roku,
w pierwszą niedzielę Adwentu

Dekret dotyczący zasad bezpieczeństwa i higieny oraz duszpasterstwa w czasie pandemii koronawirusa

Doświadczenie trwającej epidemii jest dla nas wszystkich niełatwe. Chcemy przeżywać je w duchu solidarności i braterstwa, na miarę możliwości wspierając tych, którym jest teraz szczególnie trudno.

Wyrazem naszej miłości i wzajemnej odpowiedzialności są także przyjęte w Archidiecezji Poznańskiej reguły bezpieczeństwa i higieny. W związku z tym przypominam o dotychczas obowiązujących zasadach oraz przekazuję dodatkowe postanowienia, które należy wdrożyć podczas liturgii i innych działań duszpasterskich.

Proszę o przyjęcie ze zrozumieniem poniższych wytycznych i ścisłe ich przestrzeganie, nawet jeśli wierni wprost nie zgłaszają takich oczekiwań lub wydaje się, że w danej parafii nie ma takich potrzeb. Proszę również o jasne ich komunikowanie wiernym, co zwiększa komfort uczestnictwa w życiu Kościoła.

1.    Dyspensa

Przypominam, że zgodnie z dekretem z 28 maja br. w Archidiecezji Poznańskiej obowiązuje dyspensa od niedzielnego i świątecznego uczestnictwa we Mszy św. dla:
a.    osób w podeszłym wieku i kobiet w stanie błogosławionym,
b.    osób z objawami infekcji (np. kaszel, katar, podwyższona temperatura itp.),
c.    osób, które czują wielką obawę przed zarażeniem.
W związku z ograniczeniami dotyczącymi liczby uczestników zgromadzeń religijnych w tzw. „strefie czerwonej” udzielam ponadto ogólnej dyspensy od wspomnianego obowiązku osobom przebywającym w takiej strefie w okresie jej obowiązywania.

[W związku z nowymi obostrzeniami sanitarnymi dotyczącymi przebywania osób w świątyni (1 osoba na 4mkw w strefie żółtej i 1 osoba na 7mkw w strefie czerwonej), Arcybiskup Metropolita Poznański udzielił 15 października wszystkim wiernym Archidiecezji Poznańskiej oraz wiernym przebywającym na terenie Archidiecezji Poznańskiej dyspensy od obowiązku uczestnictwa we Mszy Świętej w niedzielę i święta nakazane do czasu zniesienia ograniczeń]. 

2.    Środki ochrony osobistej

Maseczek lub przyłbic zakrywających nos i usta winni używać:
a.    wierni uczestniczący w liturgii, chyba że mają zwolnienie wynikające z przeciwskazań medycznych,
b.    pracownicy kościelni w sytuacjach kontaktu z innymi osobami (np. podczas zbierania składki czy w czasie przygotowania paramentów w świątyni, w której przebywają inne osoby),
c.    służba liturgiczna podczas liturgii i przygotowania do niej, z wyjątkiem diakona, lektora i psalmisty w momentach czytania lub śpiewu,
d.    koncelebransi – przynajmniej podczas rozdawania Komunii św. i procesji przez świątynię.
Parafia powinna zaopatrzyć się w dozowniki płynu dezynfekującego, które należy ustawić przy wejściach (lecz nie w kropielnicach). Należy ponadto przy drzwiach wejściowych umieścić przypomnienie o obowiązku stosowania maseczek przypominać o tym w ogłoszeniach.

3.    Udzielanie Komunii Świętej

a.    Podczas każdej liturgii należy umożliwić wiernym przyjęcie Komunii Świętej zarówno do ust, jak i na rękę. Nie wolno zmuszać wiernych do przyjmowania Komunii Świętej na rękę, jak również nie wolno pozbawiać wiernych możliwości przyjęcia Komunii Świętej na rękę, nawet jeśli wierni wprost nie domagają się tego.
b.    Za każdym razem należy wyraźnie ogłosić porządek przyjmowania Komunii Świętej. Należy utworzyć oddzielne rzędy dla przyjmujących Komunię Świętą do ust i na rękę. Jeśli obecny jest jeden szafarz, komunikuje on najpierw rząd przyjmujących na rękę, a następnie rząd przyjmujących do ust. Jeśli jest większa liczba szafarzy, wówczas każdy z nich komunikuje w oddzielnym rzędzie.
c.    Kapłan lub inny szafarz rozdający Komunię Świętą winien bezpośrednio przed tą czynnością zdezynfekować ręce, podczas niej mieć nałożoną maseczkę, a po zakończeniu obmyć palce w vasculum i powtórnie zdezynfekować ręce.

4.    Sakrament pokuty i pojednania

Należy zadbać o należyte zabezpieczenie konfesjonałów:
a.    Nie wolno używać tzw. konfesjonałów zamkniętych (szafowych).
b.    W konfesjonałach na kratkach od strony penitenta należy umieścić folie ochronne i wymieniać je przynajmniej raz w tygodniu.
c.    W konfesjonałach należy umieścić środek do dezynfekcji z dozownikiem rozpylającym, prosząc penitentów, aby każdy po sobie zdezynfekował folię.

5.    Uroczystość Wszystkich Świętych i modlitwa na cmentarzach

a.    W związku z Uroczystością Wszystkich Świętych i Dniem Zadusznym należy zachęcać wiernych do indywidualnego nawiedzania cmentarzy, rozkładając odwiedziny grobów swoich bliskich na całą „oktawę” Uroczystości.
b.    Duszpasterzy proszę, by rozważyli możliwość zrezygnowania z gromadzącej tłumy Mszy św. na cmentarzu w dniu 1 listopada, a zamiast tego zaprosili wiernych do udziału w liturgiach sprawowanych w ciągu dnia w świątyniach. Zamiast jednej tradycyjnej procesji można zaproponować nabożeństwa za zmarłych w kolejnych dniach listopada.

6.    Wizyta duszpasterska (tzw. kolęda)

a.    W najbliższym roku w Archidiecezji Poznańskiej nie będzie wizyty kolędowej w tradycyjnej formie.
b.    Zamiast odwiedzin przez duszpasterzy w domach należy zaprosić mieszkańców do kościoła w mniejszych grupach na wieczorną Mszę św. Szczególną intencją tej Mszy św. winna być modlitwa za zaproszonych danego dnia parafian.
c.    Podczas Mszy św. należy wygłosić okolicznościową homilię oraz odmówić modlitwę błogosławieństwa nad zebranymi i pozostałymi w domach mieszkańcami, zwłaszcza chorymi, jak również poświęcić wodę, którą wierni zabiorą do domów.
d.    Po liturgii należy poprowadzić kolędowanie oraz pogadankę, poruszającą także bieżące kwestie parafialne. Wskazane jest też rozdanie modlitwy do odmówienia w domach oraz książeczki kolędowej.
e.    Warto zachęcić wiernych, by po powrocie do domów odprawili celebrację „liturgii rodzinnej”, odmawiając modlitwę, której tekst otrzymali w świątyni, oraz kropiąc mieszkanie wodą święconą.

Dziękując Duszpasterzom, Osobom Konsekrowanym i Wiernym Świeckim za codzienny wysiłek budowania wspólnoty Kościoła w trudnych czasach epidemii, życzę wszystkim obfitości Bożego błogosławieństwa oraz zdrowia duszy i ciała na każdy dzień.

Zachęcam ponadto, aby na zakończenie Mszy Świętych powrócić do praktyki śpiewu Suplikacji w intencji ustania epidemii, za chorych i personel medyczny oraz w intencji zmarłych.

Ogarniam wszystkich moją modlitwą i z serca błogosławię.

† Stanisław Gądecki
Arcybiskup Metropolita Poznański

Poznań, dnia 13 października 2020 roku